
“Entrance to Hafod works c.1850” City & County of Swansea: Swansea Museum Llun ar y chwith | “Mynedfa i waith Hafod o gwmpas 1850 Dinas a Sir Aberatwe; Amgueddfa Abertawe
Built in the 1860s and standing on the banks of what was once the Swansea canal, the massive abutment built from black copper slag blocks and the tall stone and slag pillar opposite once supported an inclined tramway.
With timber beams recessed into the stonework, to support the track bed and a wooden gantry, the tramway was powered by a stationary engine and hauled wagons of slag waste away from the Hafod copperworks.
Running high above the Swansea canal and the mainline railway, the wagons were emptied onto a 60 metre high waste tip on land next to the copper workers houses at Trevivian, and where today Pentrehafod School is located
__________________
Adeiladwyd yr ategwaith anferth sy’n sefyll ar lan hen safle camlas Abertawe yn yr 1860’au. Fe’i gwnaethpwyd hi, a’r piler gyferbyn, allan o meini du o wastraff copr. Erstalwn, ‘roeddent yn cynnal llwybr tramiau ar lethr.
Cynhaliwyd y llwybr pren gan trawstiau wedi’w seilio yn y gwaith cerrig. Tynnwyd y wageni yn llawn gwastraff i ffwrdd o’r gwaith copr gan beiriant sefydlog.
Yn rhedeg yn uchel uwchben camlas Abertawe a’r brif rheilffordd, cafodd y wageni eu gwagu ar domen 60 medr o uchdwr ar dir nesaf i dai y gweithwyr copr yn Nhrevivian, lle mae ysgol Pentrehafod heddiw.

“Canal abutment and tramway pier”. © Crown copyright: RCAHMW Llun ar y chwith | “Mynedfa i waith Hafod o gwmpas 1850 Dinas a Sir Aberatwe; Amgueddfa Abertawe